Simply Science - Dental Caries

April 2025 - Een samenvatting door Sanjay Haryana, DDS

Fluoridegehalte

 

- Het draait allemaal om hoeveelheid, tijd en water

 

Tandpasta aanbrengen, tandenpoetsen, uitspugen en spoelen - het is zo simpel als 1-2-3, toch? Nou, niet helemaal, want bij al deze stappen wordt de interproximale  fluorideconcentratie* beïnvloed, afhankelijk van de hoeveelheid tandpasta, de poetstijd en het water dat wordt gebruikt om de mond te spoelen. Dit is de uitkomst van een gerandomiseerd cross-overonderzoek door Ishizuka et al. (2020). De resultaten bevestigen en benadrukken het belang van duidelijke instructies aan patiënten over hun tandenpoetsgedrag.

 

“Onze diagnose was dat verschillende doseringen tandpasta, tijdsduur, hoeveelheden water en verschillende soorten tandpasta de interproximale fluorideconcentratie na het tandenpoetsen beïnvloeden.” - Ishizuka et al.

 

De uitvoering van het onderzoek

 

Om de invloed van het poetsgedrag van de patiënt op de interproximale fluorideconcentratie (F) te onderzoeken, werden 16 gezonde volwassenen onderzocht, verdeeld over twee groepen:

  • Groep 1: verschillende tandenpoetsroutines. De invloed van verschillende hoeveelheden tandpasta (1 cm vs. 2 cm), poetsduur (1 min. vs. 2 min.) en spoelhoeveelheid water (10 mL vs. 20 mL) op fluoride-retentie** werd onderzocht.
  • Groep 2: verschillende manieren om tandpasta toe te passen. De invloed van verschillende samenstellingen van fluoridetandpasta (pasta, gel en schuim) met verschillende voorwaarden voor spoelen na het poetsen (niet spoelen vs. 10 ml water) werd beoordeeld.

Deelnemers volgden specifieke poetsprotocollen met een handtandenborstel (TePe GOOD™ Regular Soft) en fluoridetandpasta (1.450 ppm F). Het fluoridegehalte in interproximaal speeksel werd gemeten met een ion-specifieke elektrode, waarbij monsters werden genomen voor het poetsen en tot 60 minuten erna.

 

De bevindingen van het onderzoek

Het onderzoek toonde aan dat fluoride-retentie in interproximale ruimte significant wordt beïnvloed door:

  • De hoeveelheid gebruikte tandpasta: Een kleine verhoging van 1 cm naar 2 cm leidde tot een stijging van 47,2% van de fluorideconcentratie.
  • Poetsduur: Door de duur van het poetsen te verlengen van 1 minuut naar 2 minuten werd de fluoride retentie aanzienlijk verhoogd met 26,8%.
  • Naspoelen: Het reduceren van het spoelen met water van 20 ml naar 10 ml verhoogde de fluorideconcentratie met maar liefst 41,2%.
  • Type tandpasta: Pasta- en gelformules leverden ongeveer 50% hogere fluorideniveaus op dan producten op basis van schuim.

 

Deze bevindingen benadrukken waarom tandheelkundige professionals zouden moeten aanraden om 2 minuten te poetsen met 2 cm tandpasta en tegelijkertijd de hoeveelheid water voor het spoelen te beperken. Het laat ons ook zien waarom voorlichting aan patiënten belangrijk is bij het beïnvloeden van poetsgewoonten, vooral als het gaat om de retentie van fluoride ter preventie van cariës.

Praktische tips voor in de praktijk

Het is waarschijnlijk zo dat maar weinig mensen nadenken over hoe een ieder zijn poetsgewoonte van invloed is op de hoeveelheid fluoride die de tanden krijgen. Deze kennis is echter het delen waard - voor gezondere en sterkere tanden. Ga er dus nooit van uit dat uw patiënten hiervan op de hoogte zijn. Maak er in plaats daarvan een gewoonte van om het belang van fluoride uit te leggen en deze tips te delen:

 

 

1. Adviseer het juiste gebruik van tandpasta

 

Adviseer patiënten om 2 cm fluoridetandpasta met 1.450 ppm F (of vergelijkbaar, zoals aanbevolen door lokale richtlijnen) te gebruiken voor optimale bescherming. Benadruk dit vooral bij mensen met een hoger risico op cariës.

Omdat de borstelkop in grootte varieert, is het niet altijd voldoende om de borstelharen van de hele borstelkop te bedekken. Het kan nodig zijn om een U-bocht te maken tijdens het uitknijpen van de tandpasta om de juiste hoeveelheid te krijgen. Hieronder zie je 2 cm TePe Daily™ tandpasta op een TePe Supreme™ tandenborstel.

 

 

 

2. Adviseer langer poetsen

 

Adviseer om minstens 2 minuten te poetsen voor maximale blootstelling aan fluoride. Waarom raden we niet een paar goede liedjes aan die ongeveer 2 minuten duren? Poetsen op een goed liedje helpt je om lang(er) te poetsen. Hier zijn enkele suggesties voor liedjes:

Song 2" – Blur (2:01)

 

"And Your Bird Can Sing" – The Beatles (2:02)

 

"409" – The Beach Boys (1:58)

 

"She Came in Through the Bathroom Window" – The Beatles (1:57)

 

“I Wanna Be Sedated” – The Ramones (2:29)

 

“Respect” – Aretha Franklin (2:27)

 

 

3. Beperk naspoelen na het tandenpoetsen tot een minimum

 

Adviseer patiënten om uit te spugen maar niet te spoelen, of zo min mogelijk water te gebruiken (≤10 ml), om de fluoride langer in de tanden vast te houden.

 

Belangrijkste conclusies

 

Dit onderzoek toont aan hoe belangrijk een correcte poetsgewoonte is voor het behoud van fluoride. Als tandheelkundige professionals kunnen wij helpen cariëspreventie te verbeteren door onze patiënten aan te moedigen beter te poetsen. Eenvoudige aanpassingen - zoals het gebruik van meer tandpasta, iets langer poetsen en minder spoelen - kunnen de kracht van fluoride vergroten, wat leidt tot een betere algehele mondgezondheid.

*De fluorideconcentratie verwijst naar de hoeveelheid fluoride die op een bepaald moment na het poetsen in het interproximale speeksel aanwezig is.

**Fluoride retentie verwijst naar hoe lang fluoride in de mond blijft na het poetsen, met name in de interproximale gebieden.

Referentie: Effect van verschillende poetsroutines op interproximale fluorideconcentratie. Ishizuka Y, Lehrkinder A, Nordström A, Lingström P. Caries Res. 2020;54(4):343-349. Vind het artikel hier:

Effect of Different Toothbrushing Routines on Interproximal Fluoride Concentration - PubMed

 

Webinar over tandcariës

Neem deel aan onze webinar waarin we een overzicht geven van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van cariësdetectie, de diagnose en het behandelen van cariës. Maak kennis met de voor- en nadelen en indicatie van CPP-ACP, zelfassemblerende peptiden en infiltratietechniek voor cariëscontrole.